Archeologisch onderzoek dorpshart Aalst
Geplaatst op woensdag 13 december 2023
Al sinds 15 november 2022 houdt BAAC, in opdracht van de gemeente Waalre, zich bezig met archeologisch onderzoek in Waalre naar aanleiding van de herinrichting van de Eindhovenseweg en het Dorpshart van Aalst.
Archeologisch onderzoek
Het plangebied in het dorpshart van Aalst bevindt zich op lage zandgronden en op een dekzandrug. Dit zijn altijd zeer interessante bodems geweest om op te gaan wonen, en er kunnen dan ook archeologische resten worden verwacht van de vroege prehistorie tot en met de recente historie. Om die reden voert BAAC een opgraving uit om deze archeologische informatie ex situ (uit context) te behouden.
Op dit moment is het archeologisch onderzoek vooral bezig in het hart van Aalst, namelijk op Den Hof. In het kader hiervan voeren we voorafgaand aan de rioleringswerken archeologisch onderzoek uit. De werkzaamheden hebben tot nu toe in twee fasen plaatsgevonden.
Veel historie gevonden in de grond
Het archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat onder het vlakke plein een relatief golvend natuurlijk landschap aanwezig was. Daarbij was in het noorden een kleine depressie aanwezig, waarin beperkte veengroei ontstond.
*Een depressie is een landvorm die verzonken of ingedrukt is beneden het omliggende gebied. In de oceaan is dit natuurlijk fenomeen goed zichtbaar, denk bijvoorbeeld aan lichtblauw water bij ondiepe stukken of donkerblauwwater bij diepte, ofwel depressie.*
In de loop van vermoedelijk de 16e of 17e eeuw werd deze depressie opgevuld en werd een slootje door de opgevulde depressie gegraven, vermoedelijk voor de afwatering van een wat natter gebied. De rest van het terrein lijkt soms deels te zijn opgevuld, waarbij delen van de natuurlijke bodem in een relatief dik akkerpakket zijn opgenomen.
Waterput gevonden uit de 15e tot 17e eeuw
Tijdens het onderzoek bleek de ondergrond relatief onverstoord te zijn, op enkele recente kabelsleuven na. Het lijkt erop dat grote delen van de dorpskern dus nooit diepgaand verstoord zijn geweest!
Qua archeologische vondsten zijn vooral sporen uit de nieuwe tijd aangetroffen. De datering van deze sporen gebeurt vooral door middel van de scherven die we in de opvulling van deze sporen aantreffen. Het gaat hierbij om enkele greppels, wat kuilen en opvallend genoeg ook een grote waterput die zich ter hoogte van bakkerij de Vocht bevond.
Deze waterput was opgebouwd uit opgestapelde gestoken heideplaggen. Een constructiemethode die in Noord-Brabant vaak voorkomt tussen de 15e tot 17e eeuw, waarbij de plaggen vaak op een karrewiel opgestapeld worden. In doorsnede is de opbouw van de put duidelijk zichtbaar (afbeelding 2).
De putschacht wordt gevormd door de zwarte plaggen. Nadat de put niet meer in gebruik was, is hij opgevuld met puin en zand met bovenin ook wat scherven die uit de 16e eeuw lijken te dateren.
Voor de aanleg van deze waterput is een grote aanlegkuil uitgegraven (de sterk gerommelde grond buiten de plaggen). Omwille van het grondwater konden we niet tot aan de onderkant van de put graven. We kunnen dus ook niet met zekerheid zeggen of deze put op een karrewiel gefundeerd was. Deze vraag blijft dus nog even onbeantwoord, want de onderkant van de put blijft voor eventueel toekomstig onderzoek in de bodem bewaard. De aanwezigheid van een waterput duidt erop dat er in de onmiddellijke omgeving in de 16e eeuw een boerderij moet hebben gestaan. Hopelijk komen bij de toekomstige sleuven ook nog resten hiervan aan het licht. Wordt ongetwijfeld vervolgd!
